Çocuğunuz her geçen gün büyüyor. Bu büyüme sürecini izlemek birçok
anne baba için keyifli bir süreç olsa da bazıları için oldukça sancılı
geçebiliyor. Bir yaş öncesinde size uyumlu olduğunu ifade ettiğiniz bir
çocuğunuz varken yeni yaşı ile birlikte sizin dediklerinizi yapmamak için
ağlayan, bağıran bir çocukla karşılaşabilirsiniz.
Gelişim süreci anne karnında başlar. Hamile olduğunu öğrenen anne adayı
doktorundan bebeğinin her ay nasıl gelişeceğini öğrenmeye başlar. Daha sağlıklı
gelişmesi için neler yemesi ve neler yapması gerektiğini ayrıntıları ile
öğrenir. Kalbi ne zaman oluşur, ilk kez bir sesi ne zaman duyabilir, elleri ve
ayakları ilk ne zaman hareket edecektir. Gelişimin ilk basamaklarını anne
karnında attıktan sonra sağlıklı olarak dünyaya gelen bebeğin gelişimi ay ay
devam eder. Her ay anne babası ile daha fazla iletişime girmek için büyük çaba
gösterir, boyu daha fazla uzar. 1. ay, 3. ay derken 1 yaş partisinin yapılma
zamanı geldiğinde artık yürüyen ve anne–baba demeye başlayan bir çocukla
karşılaşabilirsiniz.
Gelişimin Aşamaları Nelerdir?
Bir çocuk; fiziksel gelişimi haricinde dil gelişimi, zihinsel gelişimi,
duygusal gelişimi, sosyal gelişimi, psikomotor gelişimi açısından takip
edilmelidir. Çocuğun içinde bulunduğu her ay ya da yaşın gelişim özelliği
birbirinden farklıdır. Örneğin; dil gelişimi açısından 0–12 ay arasında sadece
kayıt yaptığı için pasif görünen bir bebek 36-48. Aylara kadar bu süreçte en
aktif dönemlerini geçirir. Bazı çocuklar erken dönemlerde kelimeler çıkartmaya
başlarken bazı çocuklar birkaç ay sonra bu tepkileri verebilir. Bu oldukça doğal
bir süreçtir. Anne babalar ; her çocuğun gelişim hızının birbirinden farklı
olduğunu bilmeli ve kendi çocuğunu başka çocuklarla asla
karşılaştırmamalıdır.
Anne-babalar “sağlıklı bir çocuk” yetiştirebilmek için; çocuğun içinde
bulunduğu yaşın gelişim özelliklerini çok iyi tanımalıdır.Bazı anne- babalar
farkında olmadan çocuklarının davranışlarını problemli bir davranış olarak
tanımlayabiliyor. Bu durum ailenin çocuğunu yeterli düzeyde tanımamasından
kaynaklanmaktadır. Örneğin; iki yaş döneminde olan bir çocuk gelişimsel olarak
inatlaşma sürecindedir, kendi istediğinin olması için diretir. Artık
yürüyebildiği ve her yere ulaşabildiği için hareketlidir.
Zihinsel gelişimin hızlandığı için dikkat sürekli çevresindedir, meraklıdır,
keşfetmek için her şeye dokunmak ister. Bu nedenle de tehlikelere oldukça
açıktır. Anne ve baba çocuğun bu süreçteki davranışlarını “Sözümü dinlemiyor.
Yemeğini bir türlü yediremiyorum. Tehlikeli şeylere dokunmak istiyor. Hayır
deyince durmuyor. Güzel güzel konuşuyorum, anlatıyorum ama yine de dediğimi
dinlemiyor ve beni çok yoruyor.” Olarak ifade eder. Tüm merakı ve hareketliliği
gelişimi için çok önemlidir. Oysaki bu yaş döneminde; merak etmeyen, sadece
oturup söz dinleyen, çevresi ile ilgilenmeyen bir çocuğun gelişimsel olarak
problem yaşadığından daha fazla şüphelenilir. Bu gelişimsel özelliği tanımayan
bir anne-baba ; çocuğun gelişimini engelleyecek, kişilik olarak daha güvensiz,
pasif bir çocuk yetiştiriyor olacaktır.
Zamanında farkına varılmayan ve çözülmeyen gelişimsel problemler ilerleyen
yaşlarda daha büyük sorunlara yol açabiliyor. Ailelere danışmanlık yaparken en
sık karşılaştığımız durumlardan biridir. Bir çok anne baba edindiği bilgiler ve
yaşantısal paylaşımlarına dayanarak iyi bir çocuk büyüttüğünü düşünebilir. En
iyiyi aramasak da en sağlıklı olan davranış biçimini bulmak kesinlikle
gereklidir.
Sağlıklı bir çocuk yetiştirmenin birincil kuralı; çocuğun gelişimini çok iyi
tanımak ve içinde bulunduğu yaşın gelişimsel gereksinimlerini bilmektir.
Örneğin; anne–baba bebek ilk doğduğu günden itibaren onunla konuşmalı –sohbet
etmeli- ona dokunarak sevgi göstermelidir. Bu dönemde bu ilgiden yoksun kalan,
sadece bakım ağırlıklı büyütülen bir bebek konuşmaya başlaması gereken dönemde
bu tepkileri veremeyecektir. Geç konuşmanın; bir çocuğun ilerleyen yaşlardaki
zihinsel, duygusal ve sosyal gelişimi olumsuz etkilemesi beklenen bir sonuç
olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle zamanında yapılan müdahaleler çok
önemlidir.
Anne Baba Çocuğunun Gelişimini Nasıl Takip Edebilir?
Anne- baba veya bakıcı; çocuğun içinde bulunduğu yaşın/ayın gelişim
özelliklerini internet ortamındaki uzman makaleleri ve sağlık kitaplarından
rahatlıkla öğrenebilirler. Önemli olan bilgilerin güvenirliği açısından bu
makalelerin ilgili uzman tarafından yazılmış olmasıdır. Bu uzman bir çocuk
hastalıkları uzmanı, çocuk psikiyatrisi uzmanı, çocuk nöroloji uzmanı, deneyimli
pedagog veya psikolog olabilir.
Bebeği, ilk doğduğu günden itibaren gelişimsel olarak tanıyan, büyüme
sürecinde gelişimi aralıklarla takip eden, diğer yaş ile birlikte anne–babayı
bekleyen sorunlar, yapılması gerekenler ile ilgili olarak bilgilendiren bir
uzmanla tanışabilir.
0-6 yaş arasında gelişimi takip eden testler psikologlar ve pedagoglar
tarafından yapılabilmektedir. Bu takipler çoğu zaman çocukların aşı takipleri
kadar önemli olabilmektedir. Özellikle de 0- 3 yaş arasında bazı problemleri
tespit etmek oldukça güç olduğundan bu takip daha fazla önem kazanmaktadır.
Aralıklarla yapılan bu gelişim değerlendirmeleri, ileride ortaya çıkabilecek
önemli bir gelişimsel problem için önleyici olabilmektedir.
Gelişim testleri ile; çocuğun içinde bulunduğu gelişim düzeyi tespit edilerek
yaşına uygun yeterlilikte olup olmadığı kontrol edilir. Gelişimdeki geriliğin
nedenleri anne- baba ya da bakıcı ile yapılan ayrıntılı değerlendirmede tespit
edilir. Yetersiz olan gelişim alanını hızlandırabilecek aktiviteler,
tutum-davranışlar hakkında aile ve diğer yakın kişiler bilgilendirilerek
önleyici tedavi programı başlatılır. Belirgin düzeyde tespit edilen geriliklerde
çocuk psikiyatrisi ve çocuk nöroloji uzmanları ile geç kalınmadan iletişime
geçilmelidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder